Trong lĩnh vực lập trình, chúng ta hiếm khi thấy những người ở độ tuổi từ 35 trở lên. Tại sao chúng ta lại ít thấy họ như vậy? Có phải họ đã chuyển sang ngành khác? Hay các công ty đã cắt giảm nhân sự những người ở độ tuổi này để tuyển những người lập trình có độ tuổi trẻ hơn?
Nếu một lập trình viên ở độ tuổi 50, ứng tuyển cho vị trí việc làm mà đa số dành cho các lập trình viên ở độ tuổi từ 22 đến 30, thì có bao nhiêu công ty sẵn sàng thuê người này?
Chúng ta thật sự sẽ rất sốc, nếu biết đa số mọi người đều cho rằng, những lập trình viên ở độ tuổi 40, thậm chí là 35 được coi như là “hết thời”.
Định nghĩa hết thời ở đây, có nghĩa là họ không thể đảm nhiệm việc lập trình được nữa, một trong số họ sẽ có dự định nghỉ hưu hoặc chuyển sang một công việc hoàn toàn mới.
Hãy cùng tìm hiểu về một vài thống kê bên dưới.
1. Các thống kê về độ tuổi của lập trình viên
Chúng tôi đã tổng hợp được một vài thống kê khác nhau về sự phân bố độ tuổi của lập trình viên.
Theo thống kê của Stack Overflow trong năm 2019, đã tổ chức khảo sát 66.329 lập trình viên chuyên nghiệp trên khắp mọi nơi trên thế giới. Đây là kết quả:
Trong tổng số các lập trình viên chuyên nghiệp:
- 71.7% có độ tuổi từ 35 trở xuống.
- 85% có độ tuổi dưới 40.
Dựa vào các số liệu trên, ta thấy rằng sự phân bố độ tuổi của ngành lập trình rất khác so với các ngành nghề còn lại trên thế giới.
Cuộc khảo sát này cũng cho ta biết thêm rằng, độ tuổi trung bình cao nhất là 32.8 tuổi, thuộc về các lập trình viên ở Úc và Hoa Kỳ. Độ tuổi trung bình thấp nhất là 25.9 tuổi, thuộc về các lập trình viên ở Ấn Độ.
Theo bài nghiên cứu này, số lượng lập trình viên ở Mỹ có độ tuổi từ 55 đến 64, đã tăng từ 87.000 (8.3%) trong năm 2011, đến 195.000 (10.7%) trong năm 2019. Vì vậy nước Mỹ tập trung nhiều lập trình viên lớn tuổi nhất, nếu so với hầu hết các quốc gia khác.
Tuy nhiên các số liệu này sẽ thay đổi dần theo thời gian.
Theo dữ liệu của Evan, có khoảng 24 triệu lập trình viên trên khắp thế giới. Con số này sẽ tăng 20%, tương ứng với 30 triệu vào năm 2024.
Với khoảng 4.4 triệu lập trình viên hiện nay, Mỹ vẫn là nước có số lượng lập trình viên lớn nhất thế giới. Nhưng Ấn Độ được dự đoán sẽ vượt mặt Mỹ trong năm 2024.
Chúng ta thấy rằng, các nước Châu Á ngày càng tạo ra nhiều lập trình viên hơn. Vì vậy độ tuổi trung bình của các lập trình viên sẽ giảm, thậm chí là giảm mạnh trong tương lai.
2. Tại sao chúng ta ít thấy các lập trình viên lớn tuổi?
2.1 Đòi hỏi mức lương cao
Thật không có gì quá đáng, nếu một lập trình viên có kinh nghiệm lâu năm đòi hỏi một mức lương cao hơn so với những người trẻ tuổi (ít kinh nghiệm hơn). Nhưng không phải lúc nào công ty cũng có thể đáp ứng cho họ.
Có một thực trạng quan trọng bạn cần phải biết đó chính là nhu cầu. Các công ty phần mềm thực sự có nhu cầu tuyển dụng những người lập trình viên có kinh nghiệm lâu năm hay không?
Câu trả lời là có, nhưng hầu hết là không. Bởi vì trong thực tế, một công ty không cần nhiều lập trình viên có nhiều kinh nghiệm.
Mỗi công ty đều phải tính toán và tối ưu khả năng tài chính của mình. Và thật khó để cho họ có thể duy trì và chi trả kinh phí cho một lượng lớn các lập trình viên có nhiều kinh nghiệm.
2.2 Chuyển đổi nghề nghiệp
Hầu hết các lập trình viên lâu năm đều tìm cách gia tăng thu nhập cho mình bằng cách không phải code. Vì vậy, chuyển đổi nghề nghiệp cũng là một trong những nguyên nhân chính.
2.3 Không bắt kịp kiến thức mới
Các công nghệ, ngôn ngữ lập trình, frameworks đang thay đổi với tốc độ cực kỳ nhanh chóng. Vì vậy, các lập trình viên lớn tuổi (thậm chí là những người trẻ) khó có thể bắt kịp những thay đổi này.
Khi tuổi của chúng ta càng lớn, thì điều này cũng tỉ lệ thuận với các trách nhiệm mà chúng ta phải gánh vác trong cuộc sống. Do đó, những lập trình viên lớn tuổi sẽ không có đủ thời gian để học những kiến thức mới. Đây cũng là nguyên nhân tại sao chúng ta ít khi thấy họ hơn trong lĩnh vực này.
Nếu so với những người làm việc lâu năm ở các ngành nghề khác, thì họ không bắt buộc phải cập nhật kiến thức một cách nhanh chóng.
Tuy nhiên, các lập trình viên luôn đảm bảo phải cập nhật những thay đổi mới nhất để phục vụ công việc.
2.4 Môi trường
Thời gian trôi qua, các lập trình viên lâu năm bắt đầu nhận ra rằng, họ cảm thấy khá là lạc lõng, khi xung quanh họ là các lập trình viên trẻ tuổi.
Nhiều người không thể kết nối được với những người trẻ tuổi vì khoảng cách thế hệ và một vài nguyên nhân khác. Do đó, họ bắt đầu cảm thấy cô độc ngay chính nơi làm việc của họ.
2.5 Lập trình là một ngành tương đối mới
Ngành công nghiệp phần mềm tương đối mới so với các ngành còn lại. Đây cũng là một trong những nguyên nhân chính.
Hy vọng trong tương lai, khi ngành này “già” đi, chúng ta sẽ thấy được các lập trình viên lớn tuổi thường xuyên hơn.
3. Ảnh hưởng của văn hoá khởi nghiệp
Ngày nay, các doanh nhân ai cũng muốn cố gắng để xây dựng mọi thứ thật nhanh và đột phá.
Hầu hết các doanh nhân đều có ước mơ thay đổi thế giới theo chiều hướng tích cực. Nếu ai đang là một doanh nhân, thì chắc chắn cũng hiểu được triết lý này.
Ý tưởng là một dạng tiềm năng, khi nào ý tưởng đó được hiện thực hoá thì mới có giá trị.
Tuy nhiên, trước khi thực hiện ý tưởng, các doanh nhân cần phải có một sản phẩm công nghệ (Nếu là khởi nghiệp công nghệ). Hầu hết họ sẽ không thể kiên nhẫn để chờ đợi một thời gian dài cho việc xây dựng sản phẩm.
Bởi vì khi ý tưởng thất bại, các doanh nhân phải học tập và rút ra kinh nghiệm từ những sai lầm trước đó và bắt đầu đi tiếp sang một hướng khác dựa trên những kinh nghiệm này.
Để có những kinh nghiệm này một cách nhanh nhất, thì quá trình phát triển sản phẩm công nghệ cũng phải được đẩy nhanh nhất có thể.
Ngoài ra, các công ty khởi nghiệp cũng không thể chi trả nhiều tiền hơn, cho đến khi họ có thể gọi được vốn từ các nhà đầu tư.
Vì vậy, để sản phẩm công nghệ phát triển với tốc độ nhanh nhất và chi phí rẻ nhất, thì các doanh nhân thường tìm kiếm những lập trình viên trẻ tuổi, hơn là những người có kinh nghiệm lâu năm.
Nhưng khi sản phẩm của họ bước vào giai đoạn mở rộng, thì các doanh nhân phải cần có những lập trình viên lâu năm, nhiều kinh nghiệm. Như vậy mới có thể xây dựng được một hệ thống kiến trúc hạ tầng ổn định và đáp ứng được cho nhiều người dùng cùng một lúc.
4. Làm thể nào để tồn tại trong lĩnh vực này?
Thời gian gần đây, tôi có đọc một số bài viết trên Quora có cùng chủ đề liên quan về độ tuổi của lập trình viên. Tôi nhận thấy rằng nhiều lập trình viên vẫn làm việc ở độ tuổi 50+ hoặc 60+.
Một vài trong số họ được mời làm các công việc khác nhẹ nhàng hơn, thậm chí có mức lương cao hơn. Nhưng hầu hết họ đã từ chối bởi vì họ đã quá yêu thích công việc lập trình.
Có một sự thật không thể chối cãi là “nếu bạn được làm những gì bạn yêu thích thì bạn là một người vô cùng hạnh phúc”
Tuy nhiên, dù bạn có yêu thích công việc lập trình hay không, nếu bạn muốn tồn tại trong lĩnh vực này trong một thời gian dài, bất kể bạn là lập trình viên mới vô nghề hay làm lâu năm, thì bạn phải tuân theo quy luật đơn giản sau:
“Nếu bạn không cập nhật kiến thức thường xuyên, chính bạn sẽ là người bị đào thải”
4.1 Hãy tư duy như một người trẻ tuổi
Bên cạnh giá thành rẻ, thì các nhà tuyển dụng còn dựa trên hai yếu tố sau để ưu tiên lựa chọn các lập trình viên trẻ tuổi hơn là các lập trình viên lớn tuổi:
- Các lập trình viên trẻ tuổi thường xuyên tích cực cập nhật, học hỏi các kiến thức mới.
- Họ có thể truyền cảm hứng cho các ý tưởng mới và có cái nhìn tích cực hơn.
- Họ dễ dàng thích nghi với môi trường và sự thay đổi của doanh nghiệp.
Vì vậy hãy tư duy như một người trẻ tuổi. Nếu bạn tư duy như một người trẻ tuổi, dù bạn ở bất kỳ độ tuổi nào thì vấn đề tuổi tác sẽ không còn quan trọng nữa.
4.2 Xin đừng bảo thủ
Tôi đã chứng kiến nhiều lập trình viên chỉ hiểu biết gói gọn một vài công nghệ cho riêng mình. Dường như họ không có ý định học thêm bất kỳ công nghệ nào khác và luôn cho công nghệ của mình là tốt nhất.
Xin đừng như vậy, chúng ta hãy mở lòng đón nhận những công nghệ mới và tận dụng điểm mạnh của chúng, không có công nghệ hay ngôn ngữ lập trình nào là toàn diện cả.
5. Hướng đi tiếp theo
Tôi tin rằng nhiều bạn đọc đến đây sẽ bắt đầu suy nghĩ:
“Các lập trình viên lớn tuổi có bị sa thải sau khoảng thời gian dài làm việc cho công ty hay không?”
Đừng lo, câu trả lời hầu hết là không. Chúng ta hãy xem các hướng đi tiếp theo của các lập trình viên ở độ tuổi này sẽ như thế nào.
5.1 Quản lý
Các công ty thường tuyển dụng những lập trình viên trẻ tuổi, nguyên nhân chính là giá thành rẻ. Tuy nhiên, họ sử dụng các lập trình viên có nhiều kinh nghiệm hơn cho vị trí quản lý.
5.2 Tư vấn
Với số năm kinh nghiệm làm việc của mình, các lập trình viên lớn tuổi có thể trở thành những nhà tư vấn làm việc độc lập hoặc hỗ trợ cho các công ty.
Họ có thể kiếm được rất nhiều tiền khi làm tốt ở vị trí này.
5.3 Làm việc tự do (Freelancer)
Không chỉ các lập trình viên lớn tuổi, mà cả những lập trình viên trẻ tuổi mới bước vào nghề, hầu hết trong số họ đều muốn định hướng tương lai của mình trở thành một freelancer chuyên nghiệp.
5.4 Chuyên gia trong một lĩnh vực cụ thể
Một vài người thì muốn tìm hiểu chuyên sâu vào một lĩnh vực cụ thể, ví dụ như BigData, Azure Cloud,… Khi trở thành một chuyên gia, bạn có thể thành lập một công ty riêng bằng kinh nghiệm tích luỹ của bản thân.
5.5 Nghỉ hưu sớm
Nhiều lập trình viên có ý định nghỉ hưu sớm, sau đó họ thường chuyển sang làm công việc giảng dạy.
5.6 Thành lập startup
Nhiều người tận dụng sự quen biết, kiến thức, kinh nghiệm của mình cùng với một khoản tiền tiết kiệm để thành lập các công ty startup.
6. Kết luận
Các lập trình viên lớn tuổi thường đối mặt với nỗi lo về sự ổn định lâu dài khi làm việc cho các công ty. Điều này thường dẫn đến những stress không mong muốn. Chúng ta có thể khắc phục vấn đề này bằng cách sớm chuẩn bị trước cho tương lai.
Chúng tôi hy vọng thông qua bài viết này, các bạn sẽ có kế hoạch và hướng đi phù hợp hơn trong sự nghiệp của mình.
Khóa Học Lập Trình Cơ Bản
Nếu bạn đang làm trái ngành và có dự định chuyển sang ngành lập trình.
Đây là Khóa Học Lập Trình Cơ Bản từ con số 0 kéo dài trong vòng 1 tháng, rất phù hợp với những bạn muốn kiểm chứng xem mình có phù hợp với nghề lập trình hay không.
